Abstract

In Commissioner for the South African Revenue Service v Absa Bank Limited (2024 1 SA 361 (HHA)) het die Suid-Afrikaanse Inkomstediens die belastingbetalers in kennis gestel van die voorneme om die algemene reëls teen belastingvermyding op ’n reeks onderling verbonde transaksies toe te pas. In hierdie verband het die belastingbetalers die Suid-Afrikaanse Inkomstediens versoek om hierdie kennisgewing kragtens artikel 9 van die Wet op Belastingadministrasie 28 van 2011 terug te trek. Hierdie versoek is geweier. Verder het die Suid-Afrikaanse Inkomstediens ’n bykomstige aanslag uitgereik om gehoor te gee aan die algemene reëls teen belastingvermyding.

Die belastingbetalers het beide besluite, naamlik die weiering om die kennisgewing terug te trek en die uitreiking van die bykomstige aanslag, op hersiening na die hooggeregshof geneem. Dié hof het bevind dat die algemene reëls teen belastingvermyding nie toegepas kon word nie omdat Absa nie direk by die reëling betrokke was nie en géén belastingvoordeel uit die transaksies verkry is nie. Alhoewel die kennisgewing van voorneme om die reël toe te pas nie finaal was nie, was dit steeds hersienbaar. Die hof het ook beslis dat die hooggeregshof jurisdiksie het om ’n belastingaangeleentheid direk aan te hoor as ’n hersieningsaansoek waar daar ’n dispuut ten opsigte van ’n regspunt is.

Hierdie vonnisbespreking fokus op die daaropvolgende appèlbeslissing van die hoogste hof van appèl. Ten opsigte van die weiering om die kennisgewing van voorneme om die algemene reël teen belastingvermyding toe te pas, toon hierdie vonnisbespreking die hoogste hof van appèl se verwarring aangaande ’n hersieningsaansoek kragtens die “Promotion of Administrative Justice Act” 3 van 2000 en een op grond van legaliteit. In hierdie verband wys die outeurs verskeie redes uit waarom die Suid-Afrikaanse Inkomstediens se besluit irrasioneel was, aangesien die onderling verbonde transaksies wat oorweeg is nie binne die omskrywing van die algemene reëls teen belastingvermyding val nie. Verder beklemtoon die vonnisbespreking die verwarring oor wanneer die hooggeregshof se inherente hersieningsbevoegdheid van toepassing is.