Foreign Pension Schemes: There be dragons, and some confusion — Part 1

by | Oct 4, 2023 | BTCLQ, BTCLQ V14 I3

Foreign Pension Schemes: There be dragons, and some confusion — Part 1

Author: Des Kruger

ISSN: 2219-1585
Affiliations: Consultant, Webber Wentzel, Adjunct Professor, University of Cape Town
Source: Business Tax & Company Law Quarterly, Volume 14 Issue 3, 2023, p. 30 – 49

Abstract

Given South Africa’s present political and economic position, a significant number of wealthy taxpayers are either engaged in making contributions to foreign pension schemes or are contemplating doing so. As the heading to this article suggests, the South African tax implications that arise when a South African resident taxpayer embarks on this journey are complex and confusing. Whilst SARS has provided some guidance in terms of a binding class ruling, this guidance is limited to the position where the South African participants participate in the foreign pension scheme as vested beneficiaries — not the general position. The ruling nevertheless provides some indication of SARS’ views as regards the application of the law in these circumstances. However, SARS neatly side-stepped the real issue, namely that a strict application of the law results in double taxation in certain instances by declining to rule on the application of section 25B of, and paragraph 80 of the Eighth Schedule to, the Income Tax Act, 1962. This article explores the South African tax implications that are triggered for South African residents in consequence of their participation as discretionary beneficiaries in these foreign pension schemes. The next article will explore the position of South African residents that participate under a vested beneficiary regime — the situation addressed in SARS’ binding class ruling. The South African implications that arise are wholly dependent on the rights and obligations that are established under the foreign pension scheme rules. However, as a general proposition it may be said that under a discretionary scenario the South African participants are required to make regular contributions to the foreign pension scheme, although lump sum contributions are allowed in certain instances. The contributions are then accounted for in a bespoke account, as is any accretion in value. When the time comes for payment of the retirement benefits, the trustees have a discretion as to the nature and value of the payments — but the participant has a right to request the trustees to exercise their discretion in a specific manner. The article concludes in the first instance that the contributions made by the South African participants do not constitute a donation that is subject to donations tax. As regards accretions in value in the bespoke account, the article argues that until the trustees exercise their discretion to make payment of the retirement benefits, no amounts can be said to have been received or accrued to the South African participants. Once the trustees exercise their discretion to pay the South African participants either an annuity or a lump sum, South African income tax or capital gains tax is triggered. A possible double taxation conundrum arises should any income or capital derived by the foreign pension scheme have previously vested in the South African participant. On death, it is strongly arguable that the amount standing to the credit of the South African does not form part of the deceased South African participant’s estate for estate duty purposes, or an asset for capital gains tax purposes.

Nature of rights, permission and permits to minerals under the Mineral and Petroleum Resources Development Act 28 of 2002: a novel two-fold test?

by | Sep 14, 2023 | TSAR, TSAR 2023 I4

Nature of rights, permission and permits to minerals under the Mineral and Petroleum Resources
Development Act 28 of 2002: a novel two-fold test?

Author: PJ Badenhorst

ISSN: 1996-2207
Affiliations: Associate Professor of Law, Deakin University, Australia; Honorary Professor of Law, Nelson Mandela University
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 4, 2023, p. 615 – 630
https://doi.org/10.47348/TSAR/2023/i4a1

Abstract

In die Registrasie van Aktes Wet 47 van 1937 word ’n onderskeid getref tussen saaklike regte wat registreerbaar is in die aktesregister en persoonlike regte wat nie aldus registreerbaar is nie. Die wetgewer het nuwe kategorieë regte ten aansien van minerale in die Mineral and Petroleum Resources Development Act 28 van 2002 geskep. Sodanige prospekteerregte en mynregte word as beperkte saaklike regte deur die wet aangemerk terwyl die aard van toestemmings en permitte ten aansien van minerale nie omskryf word nie. Die wet verg dat prospekteerregte en mynregte geregistreer moet word. Die Wet op die Registrasie van Myntitels 16 van 1967 maak voorsiening vir die registrasie van prospekteerregte en mynregte en die aantekening van toestemmings en permitte ten aansien van minerale. Die registrasie van regte in die akteskantoor is vergelykbaar met die registrasie van regte in die Minerale en Petroleum Titels Registrasiekantoor. Ten einde te bepaal of ’n reg ’n saaklike reg en dus registreerbaar is in die akteskantoor, maak die howe gebruik van ’n tweeledige toets, naamlik die subtraction from the dominium-toets en die bedoelingstoets.
Die subtraction from the dominium-toets word ook deur die howe en sommige akademici gebruik om te bevestig dat prospekteerregte en mynregte inderdaad saaklike regte is. Toestemmings en permitte ten aansien van minerale word by analogie, met ’n beroep op die subtraction from the dominium-toets, ook as saaklike regte beskou. Daar bestaan egter ook beskouings dat permitte en toestemmings eerder persoonlike regte of regte sui generis is, veral omdat die wet in verskeie opsigte self onderskei tussen regte ten aansien van minerale aan die een kant en permitte of toestemmings aan die ander kant.
In die artikel word betoog dat ’n vermindering van bevoegdhede ingevolge die subtraction from the dominium-toets nie regtig plaasvind indien regte, toestemmings en permitte toegeken of uitgereik word deur die staat nie. Voorts word betoog dat die toets nie gebruik kan word om die aard van regte, toestemmings of permitte te bepaal nie. Daar word voorgestel dat ’n alternatiewe toets, die sogenaamde subtraction from the imperium-toets gebruik word. Daar word verder aangetoon dat die staat uit hoofde van vermeende voogdyskap (of imperium) ingevolge die Mineral and Petroleum Resources Development Act oor ’n reeks bevoegdhede beskik. Wanneer regte, toestemmings of permitte ten aansien van minerale toegeken of uitgereik word, vind daar eerder ’n beperking van bevoegdhede van die staat se imperium as die eiendomsreg van die eienaar van die grond plaas. ’n Beperking van inhoudsbevoegdhede van die eienaar van die grond vind slegs plaas as byvoorbeeld ’n huurkontrak ten aansien van die grond met ’n mynboumaatskappy aangegaan word. Daar word ook aangetoon dat die bedoelingstoets nie suksesvol gebruik kan word om die aard van regte, permitte en toestemmings ten aansien van minerale te bepaal nie. Die tradisionele privaatregtelike eienskappe van saaklike regte en persoonlike regte word met redelike gemak toegepas op regte, toestemmings en permitte ten aansien van minerale.
Die toekenning van prospekteerregte en mynregte as ’n administratiewe handeling word ook kortliks bespreek om aan te toon dat sodanige toekenning slegs neerkom op ’n administratiewe vergunning om ’n notariële kontrak te sluit en te registreer (al is prospekteerders en myners statutêr daartoe verplig).
Met ander woorde, dit is bloot ’n vergunning om voort te kan gaan en om ’n saaklike reg te verkry. Daar word ook aangetoon dat tydens registrasie van prospekteerregte of mynregte sodanige administratiewe vergunning, wat nie ontginningsbevoegdhede tot inhoud het nie, nie omgetower word in ’n saaklike reg nie, net soos ’n persoonlike reg ingevolge ’n koopkontrak van grond kragtens geykte reg nie omgetower word in ’n saaklike reg tydens registrasie in die aktesregister nie.

Lessons to be learned from Only Fools: the protection of fictional characters, parody and pastiche

by | Sep 14, 2023 | TSAR, TSAR 2023 I4

Lessons to be learned from Only Fools: the protection of fictional characters, parody and pastiche

Author: S Karjiker

ISSN: 1996-2207
Affiliations: Anton Mostert Chair of Intellectual Property Law, Professor in Mercantile Law, Stellenbosch University
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 4, 2023, p. 631 – 646
https://doi.org/10.47348/TSAR/2023/i4a2

Abstract

Die uitspraak in die Engelse saak Shazam Productions v Only Fools The Dining Experience (“Shazam-saak”) was in twee opsigte ’n grensverskuiwende kopiereg-uitspraak. Dit was die eerste keer dat kopieregbeskerming aan ’n fiksiekarakter onder Engelse reg erken is, en dat sodanige beskerming buite die werk waarin daardie karakter oorspronklik verskyn het, kon bestaan. Tweedens was dit moontlik die eerste keer dat die billike handeling-verwere van parodie en nabootsing teen ’n eis van kopieregskending deur ’n Engelse verhoorhof oorweeg is.
Die uitspraak is noemenswaardig aangesien ’n Suid-Afrikaanse hof tot op hede nog geen erkenning gegee het dat ’n fiksiekarakter ook kopieregbeskerming kan geniet nie. Daardie moontlikheid is nie oorweeg in Rapid Phase Entertainment CC v SABC nie. Die Shazam-saak bied verdere ondersteuning vir die geskiktheid van ’n fiksiekarakter vir kopieregbeskerming, onafhanklik van die werk waarin die karakter voorheen verskyn het. Daar word vertrou dat dit in die Suid-Afrikaanse reg erken sal word.
Die saak is ook om ’n ander rede leersaam, naamlik die voorgestelde invoering van die billike handeling-verwere van parodie en nabootsing, en ’n Amerikaanse-styl stelsel vir billike gebruik, in Suid-Afrikaanse kopieregwetgewing in die Wysigingswetsontwerp op Outeursreg. Die Shazam-saak verskaf ’n paar nuttige kriteria vir die oorweging van daardie spesifieke verwere, en die toepaslikheid van die stelsel van billike gebruik.
Die Shazam-saak is egter nie bo kritiek verhewe nie. Dit lyk of die hof ’n arbitrêre onderskeid getref het deur bepaalde kopieregwerke as literêre werke of dramatiese werke te klassifiseer. Dit is te wyte aan die vreemdheid van Britse kopiereg, waarvolgens literêre werke en dramatiese werke onderling in verskillende kategorieë in die Britse outeursreg val. Hierdie uitgangspunt van die Britse kopieregwetgewing is beslis effe vreemd. Die Suid-Afrikaanse kopiereg is anders in hierdie verband.
Die hof het ook beslis dat, vir die toepassing van die billike handeling-verwere van parodie en nabootsing, dit nie ’n tweeledige toets behels nie. Eerstens, of die inbreukmakende gebruik vir die uitgesonderde doel is, en tweedens, of hierdie tot billike handeling van die werk aanleiding gee. Die hof het bevind dat die ondersoek een saamgestelde beoordeling is, naamlik of die dade waaroor gekla word (dit wil sê parodie of nabootsing) neerkom op billike handeling vir die spesifieke doel.
Daar word aangevoer dat dit nie korrek is nie. Verder word aangevoer dat dit nie nodig is vir ’n hof om direk, as ’n afsonderlike ondersoek, die drie stap-toets te oorweeg benewens ’n spesifieke billike handeling-uitsondering nie.

Governance failures in South African public higher education institutions – lessons to be learnt from company law

by | Sep 14, 2023 | TSAR, TSAR 2023 I4

Governance failures in South African public higher education institutions – lessons to be learnt from company law

Authors: CJ Van der Walt and MK Havenga

ISSN: 1996-2207
Affiliations: Research Associate, University of Johannesburg; Emeritus Professor, University of South Africa
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 4, 2023, p. 647 – 659
https://doi.org/10.47348/TSAR/2023/i4a3

Abstract

Sedert 1996 is die hoëronderwyslandskap talle kere deur die wetgewer ondersoek met die oog op verbetering. Die vernaamste wetgewing wat universiteite beheer, is die Wet op Hoër Onderwys 101 van 1997. Dié wetgewing is in vele opsigte merkwaardig. Die rede daarvoor is dat die rolspelers betrokke by hoër onderwys hard baklei het om hul eie belange voorop te stel toe die wetgewing ter tafel was. Op die einde is ’n spreekwoordelike pakt gevorm wat beoog het om drie ongedefinieerde en dikwels teenstrydige konsepte met mekaar te versoen, naamlik akademiese vryheid, institusionele outonomie en openbare verantwoordbaarheid. Waar die spilpunt tussen hierdie drie moet wees, was altyd in dispuut, maar op die einde is dit in ’n groot mate oorgelaat aan openbare universiteite om hulself te reguleer en te administreer. Daarenteen moet private hoëronderwysinstellings volgens die Maatskappywet geïnkorporeer word en moet voldoen aan die statutêre raamwerk geskep vir korporatiewe bestuur deur daardie wet.
Die geskiedenis het bewys dat die vertroue wat deur die wetgewer in die integriteit, eerlikheid en bekwaamheid van raads- en bestuurslede van openbare universiteite geplaas is, heeltemal misplaas was. Die ineenstorting van korporatiewe bestuur by talle van die 26 openbare universiteite speel in die openbare domein af, maar nog grootliks in die afwesigheid van regspraak om leiding te gee.
Die skrywers gee ’n oorsig van sommige van die ineenstortings van korporatiewe bestuur by openbare universiteite. Die oogmerk is om daaruit te identifiseer wat die knelpunte is wat aangespreek behoort te word. Die wetgewer het probeer om die situasie te beredder deur bestaande maatreëls te verskerp wat ineenstorting van korporatiewe bestuur by openbare universiteite aanspreek, en verdere maatreëls in te stel. Dit wat steeds in die openbare domein afspeel, bewys dat nie veel aan die saak verander het nie. Duidelik is ’n veel beter statutêre raamwerk nodig om die kernprobleem aan te spreek, naamlik die gebrek aan voldoende formele regsreëls om aanvaarbare praktyke van korporatiewe bestuur by openbare universiteite af te dwing.
Die skrywers doen aan die hand dat dit nie nodig is om die spreekwoordelike wiel te herontwerp nie. Die Maatskappywet bevat reeds ’n bloudruk wat as voorbeeld gebruik kan word vir ’n behoorlike regsraamwerk vir korporatiewe bestuur by openbare universiteite. Die skrywers verwys na bepaalde gevalle waarvoor daar aan die hand van bepalings van die Maatskappywet voorsiening gemaak kan word vir die regsposisie van raads- en bestuurslede van openbare universiteite. Hierdie maatreëls hou verband met die standaard wat verwag word van sodanige trustees van nasionale belange se gedrag ten einde klaarheid en verantwoordbaarheid te bewerkstellig, hul verpligting en aanspreeklikhede, hul vertrouens-, sorg- en vaardigheidsverpligtinge, hul aanspreeklikheid om as misdadigers verklaar te word, en hul gevolglike dwangmatige verwydering uit poste sou hul skuldig bevind word aan optrede wat nie met die beginsel van uberrima fides ooreenstem nie. Sodanige maatreëls sal verantwoordbaarheid, deursigtigheid en goeie korporatiewe bestuur van openbare universiteite bevorder.

Review of the new alternative dispute resolution process for tax disputes

by | Sep 14, 2023 | TSAR, TSAR 2023 I4

Review of the new alternative dispute resolution process for tax disputes

Author: F Moosa

ISSN: 1996-2207
Affiliations: Associate Professor in Mercantile and Labour Law, University of the Western Cape
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 4, 2023, p. 660 – 680
https://doi.org/10.47348/TSAR/2023/i4a4

Abstract

Geskille tussen belastingbetalers en die Suid-Afrikaanse Inkomstediens is ’n alledaagse gebeurtenis. Alternatiewe geskilbeslegting is in hierdie opsig ’n belangrike hulpmiddel. Dit is omdat belastinglitigasie, soos alle ander, tydrowend en duur is. Terwyl die Suid-Afrikaanse Inkomstediens egter op belastingbetalerskoste litigeer omdat sy koste gefinansier word uit belasting wat ingevorder word, litigeer belastingbetalers op eie koste met beperkte hulpbronne. In die praktyk skep dit onbillikheid: enersyds kan die Suid-Afrikaanse Inkomstediens, vanweë sy toegang tot die openbare beurs, die koste van litigasie op enige vlak van die geregtelike hiërargie bekostig; aan die ander kant, as gevolg van finansiële beperkings, word toegang tot geregtigheid vir die meeste belastingbetalers deur appèltribunale en geregshowe ernstig beperk. Om hierdie rede is alternatiewe geskilbeslegtingsprosedures van kritieke belang om toegang tot geregtigheid te verseker vir die meerderheid belastingbetalers wat in belastingdispute gewikkel is.
Hierdie artikel toon dat die nuwe reëls nie onafhlanklik nie maar in tandem met die Wet op Belastingadministrasie 28 van 2011 werk: terwyl laasgenoemde alternatiewe geskilbeslegting as ’n moontlike meganisme vir die oplossing van betwiste kwessies in ’n hangende appèl erken, skryf die nuwe reëls die prosedures voor wat gevolg moet word wanneer hierdie proses ook al gekies word. Hierdie proses wat gevolg moet word, is nou verbind met die behoorlike funksionering van Suid-Afrika se belastingadministrasiestelsel en die bereiking van die doelwitte soos uiteengesit in artikel 2 van Wet 28 van 2011. Sodoende vestig hierdie artikel ’n rasionele verband tussen, aan die een kant, die doel waarvoor die magte aan die minister verleen is in artikel 103(2) gelees met artikel 257(1), en die uitoefening daarvan by wyse van die inwerkingtreding van die nuwe reëls wat verband hou met alternatiewe geskilbeslegting, aan die ander kant.
Die ontleding van die nuwe reëls in hierdie artikel toon egter dat, hoewel belastingbetalers ’n reg het om alternatiewe geskilbeslegting te versoek, hulle nie ’n reg het om deelname aan sodanige proses deur die Suid-Afrikaanse Inkomstediens af te dwing nie. Dit ondermyn die doeltreffendheid van die alternatiewe geskilbeslegtingsmeganisme wat in wetgewing verorden is. Gevolglik word aanbeveel dat reël 13 gewysig word deur ’n bepaling by te voeg wat ’n reg verleen van die soort wat hier beoog word. Boonop toon hierdie artikel dat belastingbetalers ingevolge die nuwe reëls nie die reg het om redes te versoek vir ’n besluit deur die Suid-Afrikaanse Inkomstediens om ’n versoek om alternatiewe geskilbeslegting af te wys nie. As ’n remedie word aanbeveel dat ’n bepaling in die nuwe reëls ingevoeg word wat aan belastingbetalers ’n reg verleen om redes vir ’n besluit van hierdie aard te ontvang. Sodoende sal toegang tot onderhandeling en versoening onder die nuwe reëls meer sinvol en doeltreffend gemaak word. ’n Verdere voordeel van so ’n wysigingsbepaling sou wees dat dit die alternatiewe geskilbeslegtingsmeganisme in die nuwe reëls aansienlik meer belastingbetalergesentreerd in sy vooruitsigte sal maak as wat tans die geval is.

Aantekeninge: Review of the Sectional Titles Amendment Act 13 of 2022

by | Sep 14, 2023 | TSAR, TSAR 2023 I4

Aantekeninge: Review of the Sectional Titles Amendment Act 13 of 2022

Author: CG Van der Merwe

ISSN: 1996-2207
Affiliations: University of Stellenbosch
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 4, 2023, p. 681 – 696
https://doi.org/10.47348/TSAR/2023/i4a5

Abstract

Die Wysigingswet 13 van 2022 het op 5 Januarie 2023 in werking getree. Die belangrikste verandering het betrekking op die vergunning wat aan ontwikkelaars verleen word om hul bemarkingstrategie te verander indien die verkoop van deeltiteleenhede op grond van goedgekeurde bouplanne of selfs konsepbouplanne nie na wense verloop nie. Ontwikkelaars word ingevolge die wysigingswet toegelaat om die landmeter-generaal te nader vir die goedkeuring van deelplanne van onderverdeling van dele, die konsolidasie van dele, die uitbreiding van die vloeroppervlaktes van dele, die byvoeging van grond by die gemeenskaplike eiendom en die kansellasie van geregistreerde areas van uitsluitlike gebruik voordat die regspersoon tot stand kom met die oordrag van die eerste eenheid deur die ontwikkelaar aan die eerste koper. Dit kan bevraagteken word waarom die ontwikkelaar hierdie vergunning verleen word tot die totstandkoming van die regspersoon en nie slegs tot die registrasie van die deelplan en die opening van die deeltitelregister nie. Die bepalings wat die regsposisie reël indien dele reeds verkoop is voordat die aansoek gedoen word, is ook onbevredigend.
’n Unieke kenmerk van die wysigingswet is dat die meeste wysigings beoog om erkenning te verleen aan die twee statutêre beperkte saaklike regte wat ingevolge die Wet op Deeltitels geskep is, naamlik die reg op uitsluitlike gebruiksgebiede en die reg wat die ontwikkelaar kan voorbehou om die skema in fases te ontwikkel. Daarom word die landmeter-generaal byvoorbeeld verplig om nie slegs foutiewe deelplanne nie, maar ook deelplanne met foutiewe beskrywings van uitsluitlike gebruiksgebiede te verbeter; die registrateur word verplig om die verstryking van ’n voorbehoud ingevolge artikel 25 op die tersaaklike titelbewys te noteer; voorsiening word gemaak vir verhuring van ’n gedeelte van die gemeenskaplike eiendom met die instemming van die houers van die geregistreerde saaklike regte ingevolge artikels 25 en 27; en voorsiening word gemaak vir die kansellasie van ’n met-verband-beswaarde uitsluitlike gebruiksgebied of ’n ontwikkelingsreg wat ingevolge artikel 25 voorbehou is.
Minder belangrike wysigings is die onvanpaste verdere omskrywing van ’n uitsluitlike gebruiksgebied om voorsiening te maak vir regmatige okkupeerders om uitsluitlike gebruiksgebiede te gebruik; die wysiging wat die ontwikkelaar dwing om vrae van die agent van ’n afwesige huurder te beantwoord op die verpligte vergadering by die omskepping van huurgeboue in deeltitelskemas; en die wysiging van die lidmaatskap van die deeltitelregulasieraad.
’n Verblydende kenmerk van die wysigingswet is dat die Engelse weergawe van die wet vergesel is van ’n uitstekende Afrikaanse vertaling, iets wat tans selde gebeur.

Aantekeninge: An update of recent labour law developments from South African courts 2023

by | Sep 14, 2023 | TSAR, TSAR 2023 I4

Aantekeninge: An update of recent labour law developments from South African courts 2023

Author: MJ Van Staden

ISSN: 1996-2207
Affiliations: University of the Witwatersrand
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 4, 2023, p. 696 – 734
https://doi.org/10.47348/TSAR/2023/i4a6

Abstract

This contribution considers recent South African labour law cases from June 2022 to May 2023. It focuses on several decisions handed down by South African courts on various labour and employment law matters. The cases considered have the potential to provide labour law scholars with insights into the interpretation and application of legal principles relevant to labour and employment law. These cases involve novel legal issues or challenge existing legal principles. They may also include disputes with social or political implications. They may challenge existing social norms or legal structures and require legal scholars to rethink their understanding of these structures. It is foreseen that these cases can provide labour law scholars with a framework for understanding legal principles and the reasoning behind the court’s decision. Labour law cases are numerous, and it is virtually impossible for labour lawyers to be aware of all labour law developments.

Aantekeninge: The fight for the child in “smart” surrogate motherhood agreements

by | Sep 14, 2023 | TSAR, TSAR 2023 I4

Aantekeninge: The fight for the child in “smart” surrogate motherhood agreements

Authors: Michele Van Eck and Whitney Rosenberg

ISSN: 1996-2207
Affiliations: University of Johannesburg
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 4, 2023, p. 735 – 745
https://doi.org/10.47348/TSAR/2023/i4a7

Abstract

Surrogaatmoederskap is ’n omstrede kwessie en het baie morele en etiese grys areas binne die wetgewende raamwerk. In Suid-Afrika word altruïstiese surrogaatskap verkies bo kommersiële surrogaatskap, en word streng gereguleer deur die Kinderwet 38 van 2005, die Nasionale Gesondheidswet 61 van 2003 en die regulasies met betrekking tot die kunsmatige bevrugting van persone van 2012. Daarteenoor verbied Duitsland kunsmatige bevrugting en surrogaatskap onder die Embryonenschutzgesetz en die Adoptionsvermittlungsgesetz. Wanneer surrogaatmoederskapooreenkomste egter in ’n Suid-Afrikaanse konteks oorweeg word, vereis die Kinderwet die nakoming van streng formaliteite vir ’n geldige surrogaatmoederskapooreenkoms, insluitend, onder andere, dat so ’n ooreenkoms skriftelik moet wees en deur die partye onderteken word. Niks verhoed dat ’n surrogaatmoederskapooreenkoms in elektroniese formaat geplaas word nie, soos gereguleer deur die Wet op Elektroniese Kommunikasie en Transaksies 25 van 2002, mits gevorderde elektroniese handtekeninge gebruik word om so ’n ooreenkoms te onderteken. Dit sal effektief verhoed dat vir surrogaatmoederskapooreenkomste die formaat van e-pos, SMS, WhatsApp of dies meer gebruik word.
Die outeurs ondersoek die saak deur te vra of surrogaatmoederskapooreenkomste dan die vorm van ’n slimkontrak kan aanneem. Hierin word ’n onderskeid getref tussen slimkontrakte wat nie blokkettingtegnologie gebruik nie (“af van die ketting”-slimkontrakte) en daardie slim kontrakte wat blokkettingtegnologie gebruik (“op die ketting”-slimkontrakte). Anders as meer komplekse algoritmes wat die slimkontrak onderlê, onderskei min ’n slimkontrak wat “af van die ketting” is van ’n elektroniese kontrak. Aan die ander kant is ’n “op die ketting” slimkontrak nie in staat om beëindig of gewysig te word nie en is dus problematies wanneer sake rakende ’n kind hanteer word, wat kan vereis dat ’n surrogaatmoederskapooreenkoms beëindig of gewysig moet word.
Wetgewende ontwikkelings in Europa ingevolge die Datawet vereis dat sodanige “op die ketting”- slimkontrakte die vermoë moet hê om beëindig te word. Hierdie ontwikkelings, sou dit in Suid-Afrika toegepas word, sal die voordeel van “op die ketting”-slimkontrakte verminder tot bloot ’n instrument vir rekordhouding van die transaksie. Die outeurs kom tot die gevolgtrekking dat ’n “slim” surrogaatmoederskapooreenkoms nie gebruik moet word nie, aangesien dit ’n rigiede vorm vereis; hoewel voordelig in kommersiële transaksies, kan dit nie die beste belang van die kind en die betrokke partye ondersteun nie. Die samelewing kan immers nie die belange van ’n kind aan die outomatiese uitvoering van ’n algoritme oorlaat nie.

Regspraak: To pay, or not to pay: that is the question

by | Sep 14, 2023 | TSAR, TSAR 2023 I4

Regspraak: To pay, or not to pay: that is the question

Author: FR Malan

ISSN: 1996-2207
Affiliations: Johannesburg
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 4, 2023, p. 746 – 754
https://doi.org/10.47348/TSAR/2023/i4a8

Abstract

Die uitspraak van die supreme court van die Verenigde Koninkryk op 12 Julie 2023 is van besondere belang vir die ontwikkeling van die bankreg. Dit bring sekerheid en los ouer historiese vraagstukke op. Philipp v Barclays Bank is gemoeid met die vraagstuk wanneer mag en behoort ’n bank ’n betalingsopdrag van ’n kliënt te weier of op te skort hangende verdere bespreking met die kliënt.
As uitgangspunt word aanvaar dat die primêre plig van ’n bank is om die opdrag van sy kliënt spoedig en noukeurig uit te voer. Enige plig om die opdrag ter goeder trou en sonder nalatigheid uit te voer, het betrekking op die wyse van uitvoering soos wanneer die bank ’n insolvente korrespondent-bank sou aanstel. In die Philipp-saak word die sogenaamde sorgvuldigheidsplig wat in Barclays Bank PLC v Quincecare Ltd (1992 4 All ER 363) sy beslag gekry het, ondersoek en word bevind dat daar geen konflik tussen die plig om uitvoering aan die betalingsopdrag te gee en die plig om met redelike sorg op te tree bestaan nie. Die verpligting om met redelike sorg op te tree, het betrekking op die uitvoering van die opdrag; byvoorbeeld, welke korrespondentbank om aan te stel. Wanneer dit vasstaan dat die opdrag om te betaal of oordrag te bewerkstellig geldig is, moet daardie opdrag met sorg en te goeder trou uitgevoer word.
Die belangrike vraag wat egter agterweë bly, is wanneer, indien hoegenaamd, die bank moet weier om ’n betalingsopdrag uit te voer. In die lig van die ontleding van die bank- en kliëntverhouding waar die gemeenregtelike reël van die bank vereis om te goeder trou en sonder nalatigheid sy plig uit te voer, word aan die hand gedoen dat die betalende bank verplig is om sy kliënt van omstandighede te verwittig waarvan die kliënt onbewus is en wat daarop dui dat die kliënt sou verkies dat daar nie gevolg aan die betalingsopdrag gegee moet word nie.

Regspraak: Onderhoudskostes vir koekoekskuikens – wie moet vir die gelag betaal, of rus die skade maar waar dit val?

by | Sep 14, 2023 | TSAR, TSAR 2023 I4

Regspraak: Onderhoudskostes vir koekoekskuikens – wie moet vir die gelag betaal, of rus die skade maar waar dit val?

Author: JC Sonnekus

ISSN: 1996-2207
Affiliations: Universiteit van Johannesburg
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 4, 2023, p. 784 – 783
https://doi.org/10.47348/TSAR/2023/i4a9

Abstract

Misattributed paternity of a child born from an adulterous relationship is nothing new. In principle the biological parents are obliged to maintain their child irrespective of the fact that it was conceived in an adulterous relationship. A single mother will usually claim maintenance from the paramour who fathered the love child and expect him to fulfil his parental obligations. By contrast, many a wife apparently has no scruples in keeping quiet about her adulterous relationship, notwithstanding the fact that she might have to reckon with the possibility (dolus eventualis as foresight of possibility or constructive intention) that any pregnancy that results might be from her liaison with her beau. In the case discussed here, the woman in question even maintained that she had an exclusive sexual relationship with her husband during the time that the child was conceived. In such a case the cuckolded husband is consequently kept in ignorance and maintains the child as the putative father – pater est quem nuptiae demonstrant.
Often the true position becomes apparent only years later when by coincidence it materialises that the special medical care a particular child requires is the result of an inherited medical condition that could not have been passed via the putative father. He never was legally obliged to maintain this child and pay for all the medical care, nor did he intend as negotiorum gestor to generously stand in for these obligations of the biological parents. The biological parents are in reality enriching themselves at the cost of the husband of the adulterous mother thanks to their unjustified saving of these expenses.
The putative father is entitled to claim for his unjustified impoverishment – ubi ius ibi remedium. Theoretically he may even have a claim against the child, but it is doubtful if the child can be proven to still be enriched at litis contestatio – contrary to the biological parents who were spared the expense, the child was not enriched by this form of saving. If the mother as the claimant’s erstwhile spouse prefers not to disclose the identity of the probable biological father of the child, he is left without an effective remedy. He does have the hollow satisfaction that thanks to the scientifically unrefuted results of the DNA tests it is proven that he is clearly not the biological father of the child. Although the putative father was under no duty to perform for the maintenance of the misattributed child, he cannot lay a claim against the – for him – unknown biological father, because the mother chose not to disclose the latter’s identity. If he had known the identity of the biological father, he would have claimed the money from him – but the wife chose to remain silent.
Because both parents are obliged to maintain their offspring, it is submitted that the putative father should be able to claim the total amount due to him as his unjustified impoverishment from the mother of the child because she is liable in solidum as co-debtor with her erstwhile lover. It is unacceptable to dismiss the claim of the cuckolded putative father against his erstwhile wife under the pretext of her right to protect her private affairs and bed manners and hide behind her alleged right to remain silent. If she prefers not to disclose the identity of her joint debtor, her election should not be upheld at the cost of the putative father, and she should pay in full. She is not liable only because of her personal unjustified enrichment at the cost of her erstwhile husband; she is also effectively preventing him from bringing his claim against her erstwhile paramour and for that delict she should be liable irrespective of whether she is still enriched thanks to her saving of the cost of the child’s maintenance. The delictual claim for damages that resulted from the unjustified inroad by the respondent on the claimant’s right to performance against a third party is not dependent on her enrichment at litis contestatio because of her delictual conduct.
The seriously delayed publication of the judgment of Van Zyl J in this case (it was published more than five years after the litigation was completed) that resulted in the dismissal with cost of the claim for R1 441 290 as damages by the putative father against his erstwhile wife does not instil trust in the court’s mastery of the applicable legal principles. The judgment conflicts with comparable judgments in most Continental legal systems related to South African law and even the latest judgments from the English family court. The reliance by the court on dated and unrelated Australian and Canadian judgments does not sanctify the errors. The claim for damages that resulted from the undue expenses paid by the putative father for the cuckoo child left in his nest is not to be confused with the classical claim under the actio iniuriarum for the iniuria suffered against the adulterous couple who made the significant inroads into his feelings of piety and dignity. The reliance by Van Zyl J on RH v DE for her judgment is consequently not convincing.