Regspraak: The objective approach to the interpretation of contracts, contextual evidence and the delectus personae principle

by | Dec 23, 2023 | TSAR, TSAR 2024 I1

Regspraak: The objective approach to the interpretation of contracts, contextual evidence and the delectus personae principle

Author: MFB Reinecke

ISSN: 1996-2207
Affiliations: University of Johannesburg
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 1, 2024, p. 149-158
https://doi.org/10.47348/TSAR/2024/i1a11

Abstract

Die onderhawige saak handel oor ’n appèl na die konstitusionele hof teen ’n uitspraak van die hoogste hof van appèl. Die Randse Afrikaanse Universiteit as voorganger van die latere Universiteit van Johannesburg het grond aan Auckland Park Theological Seminary verhuur en die kern geskilpunt was of laasgenoemde sy vorderingsreg kon sedeer. Dit het die konstitusionele hof genoodsaak om die huurkontrak en die bedinge daarvan uit te lê. Die konstitusionele hof aanvaar in beginsel die sogenaamde objektiewe benadering tot die uitleg van ’n kontrak soos uiteengesit in Natal Joint Municipal Pension Fund v Endumeni Municipality (2012 4 SA 593 (HHA)). Anders as die hoogste hof van appèl in die Endumeni-saak sien die konstitusionele hof egter nie die bedoeling van die partye as ’n blote mite nie aangesien die doel van uitleg volgens die hof juis is om die werklike bedoeling van die kontraktante vas te stel. Vir die hof is “context everything” en die hof neem ’n veel liberaler houding as voorheen in teenoor die toelating van kontekstuele getuienis sonder om die “parol evidence rule” oorboord te werp.
Die relatief onlangse aanvaarding van die objektiewe benadering in die regspraak is ’n belangrike ontwikkeling en die meriete daarvan word in die bydrae bespreek. Die hof toon dat ’n reg nie vir sessie vatbaar is nie as daar ’n uitdruklike of stilswyende beding in die kontrak is wat sessie uitsluit en ook as die delectus personae-beginsel toepaslik is. Volgens die konstitusionele hof geld die delectus personae-leer waar die reg wat gesedeer staan te word persoonlik van aard is.
In casu bevind die hof dat dit die partye se bedoeling was dat Auckland Park Theological Seminary se reg uit hoofde van die huurkontrak persoonlik van aard is. Gevolglik beslis die hof dat die betrokke reg op grond van die delectus personae-beginsel nie vir sessie vatbaar is nie. Daar word egter aan die hand gedoen dat as dit die bedoeling van die partye is om ’n eg persoonlike reg te skep, daar na alle waarskynlikheid ’n stilswyende verbod op sessie afgelei sal kan word met die gevolg dat sessie om dié rede uitgesluit is. Voorts word voorgestel dat die delectus personae-leer beperk word tot gevalle waar die skuldenaar nie sonder benadeling sy skuld aan ’n voorgestelde sessionaris kan voldoen nie. Ongelukkig is die regspraak nie volkome duidelik oor die aard en omvang van die delectus personae-leer nie.

Regspraak: International law and diplomatic immunity: a window into the Ugandan courts

by | Dec 23, 2023 | TSAR, TSAR 2024 I1

Regspraak: International law and diplomatic immunity: a window into the Ugandan courts

Author: S Nkosi

ISSN: 1996-2207
Affiliations: University of Johannesburg
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 1, 2024, p. 158-166
https://doi.org/10.47348/TSAR/2024/i1a12

Abstract

Die begrip diplomatieke immuniteit en die gepaardgaande voordele wat dit aan die state, hul regerings en amptenare bied, lê aan die wortel van die bespreking. In die saak wat bespreek word, is die hooggeregshof van Uganda besig met die vraag of die regering van die Verenigde Koninkryk geregtig was op immuniteit in die omstandighede van die saak. Die saak is aan die hof voorgelê in ’n aansoek om verlof om te appelleer. As die aansoeker (die verweerder voor regter Mugambe), het die Verenigde Koninkryk se regering geargumenteer dat die uitspraak van daardie hof – wat beslis het dat die regering aanspreeklik was teenoor die respondent (in die hof van eerste instansie) in onregmatige daad – verkeerd was in beide feite en die reg; en dat daar vrae was wat deur ’n appèlhof aangespreek moes word.
Verlof tot appèl is toegestaan. Die beginsels van die internasionale reg, soos dit uit verskeie bronne afgelei kan word; insluitend regspraak, die Weense Konvensie oor Diplomatiese Betrekkinge, en die Ugandese en Suid-Afrikaanse weergawes daarvan, word bespreek. Daar word voorgestel dat die uitspraak van regter Mugambe in die hof van eerste instansie verkeerd was. Die regering van die Verenigde Koninkryk was geregtig op immuniteit. Daar word geargumenteer dat ’n diplomaat en sy private woning nie in die uitsonderings ingesluit word nie, soos per die Ugandese plaaslike, statutêre bepalings – wat in pari materia is met die Weense Konvensie.
Bowendien is die opinio juris in hierdie verband dat die aard of vorm van die betrokke transaksie of goedere wat gekoop word, ondersoek moet word, sodat aanspreeklikheid in elke saak bepaal word. Dit is moelik om te bepaal hoe bepaalde koopsake uiteindelik deur die regering of staatsdepartment gebruik sal word. Die hoop word uitgespreek dat regsgeleerdes regdeur die wêreld sal baat by die uitspraak van die hof.

Regspraak: Skynverwekking deur ’n derde ten koste van ’n eienaar se rei vindicatio – reëlreg in stryd met gevestigde uitsprake van die hoogste hof van appèl

by | Dec 23, 2023 | TSAR, TSAR 2024 I1

Regspraak: Skynverwekking deur ’n derde ten koste van ’n eienaar se rei vindicatio – reëlreg in stryd met gevestigde uitsprake van die hoogste hof van appèl

Author: JC Sonnekus

ISSN: 1996-2207
Affiliations: Universiteit van Johannesburg
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 1, 2024, p. 166-184
https://doi.org/10.47348/TSAR/2024/i1a13

Abstract

The owner who wanted to sell her used luxury bush trailer agreed with an accredited agent of the manufacturer of the trailer to park it on their premises in Wellington where it would be available for viewing by prospective buyers. She explicitly agreed with the manager of the company that she would retain all registration documents regarding the trailer and would personally enter into the final obligatory and real agreements when a suitable interested buyer was identified. It was, however, agreed that the finalisation of the asking price would be at the discretion of the agent, provided that she received her indicated set reserved minimum price. This would allow the agent to negotiate with an interested buyer for a price that would leave it with some profit.
When an interested buyer was identified, the agent, however, neglected to inform the buyer of the conditions and refrained to disclose that neither he nor the agency held the necessary ius disponendi to transfer ownership, although he accepted the transferred sum as significantly inflated final payment for the purchased trailer. He never disclosed to the owner that her trailer had found a buyer and was no longer in his possession. Nor did he transfer the amount as agreed to the account of the owner. When she discovered the fraud, she immediately instituted the rei vindicatio to retrieve her property. There was no real agreement between the owner and the buyer and consequently she retained her ownership and should be entitled to the rei vindicatio as remedy. The buyer could rely on his remedy under the law of contract (for eviction) because he was not placed in vacua possessio and was entitled to restitution of the amount paid. He was thus not without remedy.
The court, however, dismissed the owner’s application for the rei vindicatio with costs because in the court’s judgment the poor buyer was entitled to the defence of his bona fides. South African law does not recognise the bona fides of a buyer as a separate mode of acquisition of ownership. The recognised defence of estoppel is not mentioned by name in the judgment, although some of the case law that was referred to concerned that defence. The judgment, however, does not instil confidence that all the requirements for that defence had been mastered. At the very least the judgment does not disclose how the court was satisfied that those requirements were all met. The mere fact that the buyer alleged that he had been misled by the agent to believe that, in exchange for the transfer of the full asking price he would receive ownership of the trailer, is irrelevant, as would be the excuse of the receiver of stolen goods who was gullible enough to think the thief selling the stolen property had the ius disponendi to transfer ownership. The judgment does not disclose how the buyer would be able to renew the yearly registration of the trailer because the true owner was still holding back all the relevant registration documents and the successful reliance on estoppel does not alter the material legal position regarding the ownership.
Clearly the misrepresentation of a fraudulent third party should not result in the effective loss of the owner’s entitlements to her property. The defence of estoppel can successfully be relied on against the rei vindicatio of the owner only if the estoppel asserter can prove that he acted to his detriment because of the misrepresentation of the owner as estoppel denier, who acted negligently. The misrepresentation must have been so flagrant that the reasonable person in his position as the estoppel asserter would also have acted to his detriment on it.
In this matter the judgment does not disclose how the court established that the reasonable person in the position of the true owner of the trailer would have acted otherwise to prevent an unknown third party as prospective buyer from being misled by the fraudulent agent who pretended to be either the owner or authorised agent with ius disponendi. What more could the owner have done than to retain all the relevant registration documents to forewarn third parties of the limited powers of the agency? Attaching large neon-coloured stickers to the vehicle to publish the limited powers of the agency does not seem practical. It is submitted that no negligence can be found in the conduct of the owner, because it was on par with what could be expected from the reasonable person in her shoes. It is submitted that the reasonable person in the position of the buyer would by contrast not have been so gullible as to transfer the significant amount of the asking price without ascertaining that the alleged seller had the registration documents to transfer ownership as proof of his ius disponendi.

Boekbesprekings: M Awarab and C Mukaya: General Principles on Workplace Disciplinary Procedures: A Namibian Perspective

by | Dec 23, 2023 | TSAR, TSAR 2024 I1

Boekbesprekings: M Awarab and C Mukaya: General Principles on Workplace Disciplinary Procedures: A Namibian Perspective

Author: M Van Staden

ISSN: 1996-2207
Affiliations: University of the Witwatersrand
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 1, 2024, p. 186-187
https://doi.org/10.47348/TSAR/2024/i1a15

Abstract

None

Nature of rights, permission and permits to minerals under the Mineral and Petroleum Resources Development Act 28 of 2002: a novel two-fold test?

by | Sep 14, 2023 | TSAR, TSAR 2023 I4

Nature of rights, permission and permits to minerals under the Mineral and Petroleum Resources
Development Act 28 of 2002: a novel two-fold test?

Author: PJ Badenhorst

ISSN: 1996-2207
Affiliations: Associate Professor of Law, Deakin University, Australia; Honorary Professor of Law, Nelson Mandela University
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 4, 2023, p. 615 – 630
https://doi.org/10.47348/TSAR/2023/i4a1

Abstract

In die Registrasie van Aktes Wet 47 van 1937 word ’n onderskeid getref tussen saaklike regte wat registreerbaar is in die aktesregister en persoonlike regte wat nie aldus registreerbaar is nie. Die wetgewer het nuwe kategorieë regte ten aansien van minerale in die Mineral and Petroleum Resources Development Act 28 van 2002 geskep. Sodanige prospekteerregte en mynregte word as beperkte saaklike regte deur die wet aangemerk terwyl die aard van toestemmings en permitte ten aansien van minerale nie omskryf word nie. Die wet verg dat prospekteerregte en mynregte geregistreer moet word. Die Wet op die Registrasie van Myntitels 16 van 1967 maak voorsiening vir die registrasie van prospekteerregte en mynregte en die aantekening van toestemmings en permitte ten aansien van minerale. Die registrasie van regte in die akteskantoor is vergelykbaar met die registrasie van regte in die Minerale en Petroleum Titels Registrasiekantoor. Ten einde te bepaal of ’n reg ’n saaklike reg en dus registreerbaar is in die akteskantoor, maak die howe gebruik van ’n tweeledige toets, naamlik die subtraction from the dominium-toets en die bedoelingstoets.
Die subtraction from the dominium-toets word ook deur die howe en sommige akademici gebruik om te bevestig dat prospekteerregte en mynregte inderdaad saaklike regte is. Toestemmings en permitte ten aansien van minerale word by analogie, met ’n beroep op die subtraction from the dominium-toets, ook as saaklike regte beskou. Daar bestaan egter ook beskouings dat permitte en toestemmings eerder persoonlike regte of regte sui generis is, veral omdat die wet in verskeie opsigte self onderskei tussen regte ten aansien van minerale aan die een kant en permitte of toestemmings aan die ander kant.
In die artikel word betoog dat ’n vermindering van bevoegdhede ingevolge die subtraction from the dominium-toets nie regtig plaasvind indien regte, toestemmings en permitte toegeken of uitgereik word deur die staat nie. Voorts word betoog dat die toets nie gebruik kan word om die aard van regte, toestemmings of permitte te bepaal nie. Daar word voorgestel dat ’n alternatiewe toets, die sogenaamde subtraction from the imperium-toets gebruik word. Daar word verder aangetoon dat die staat uit hoofde van vermeende voogdyskap (of imperium) ingevolge die Mineral and Petroleum Resources Development Act oor ’n reeks bevoegdhede beskik. Wanneer regte, toestemmings of permitte ten aansien van minerale toegeken of uitgereik word, vind daar eerder ’n beperking van bevoegdhede van die staat se imperium as die eiendomsreg van die eienaar van die grond plaas. ’n Beperking van inhoudsbevoegdhede van die eienaar van die grond vind slegs plaas as byvoorbeeld ’n huurkontrak ten aansien van die grond met ’n mynboumaatskappy aangegaan word. Daar word ook aangetoon dat die bedoelingstoets nie suksesvol gebruik kan word om die aard van regte, permitte en toestemmings ten aansien van minerale te bepaal nie. Die tradisionele privaatregtelike eienskappe van saaklike regte en persoonlike regte word met redelike gemak toegepas op regte, toestemmings en permitte ten aansien van minerale.
Die toekenning van prospekteerregte en mynregte as ’n administratiewe handeling word ook kortliks bespreek om aan te toon dat sodanige toekenning slegs neerkom op ’n administratiewe vergunning om ’n notariële kontrak te sluit en te registreer (al is prospekteerders en myners statutêr daartoe verplig).
Met ander woorde, dit is bloot ’n vergunning om voort te kan gaan en om ’n saaklike reg te verkry. Daar word ook aangetoon dat tydens registrasie van prospekteerregte of mynregte sodanige administratiewe vergunning, wat nie ontginningsbevoegdhede tot inhoud het nie, nie omgetower word in ’n saaklike reg nie, net soos ’n persoonlike reg ingevolge ’n koopkontrak van grond kragtens geykte reg nie omgetower word in ’n saaklike reg tydens registrasie in die aktesregister nie.