Aantekeninge: The competition principle as criterion for ascertaining wrongfulness in the competitive struggle

by | Jun 18, 2022 | TSAR, TSAR 2022 I3

Aantekeninge: The competition principle as criterion for ascertaining wrongfulness in the competitive struggle

Author: J Neethling

ISSN: 1996-2207
Affiliations: University of the Free State
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 3, 2022, p. 527-536
https://doi.org/10.47348/TSAR/2022/i3a7

Abstract

Hierdie bydrae verken die lotgevalle van die mededingingsbeginsel in die Suid-Afrikaanse reg. Dit is gevestigde reg dat die algemene kriterium vir die bepaling van deliktuele onregmatigheid in ons reg die boni mores (regsoortuiging van die gemeenskap) of redelikheidsmaatstaf is. Dit geld ook vir onregmatigheid in die mededingingstryd. Nietemin, in die Masstores-saak het die konstitusionele hof in die voetspore van Van Heerden en Neethling Unlawful Competition (2008) 128-133, aangevoer dat hierdie kriterium só vaag is dat dit op sigself nie ’n rasionele maatstaf vir die bepaling van onregmatigheid vir alle konflikte tussen mededingers bied nie. Konkretisering van die boni moresmaatstaf is dus noodsaaklik en dit kan gevind word in die sogenaamde mededingingsbeginsel wat die breinkind van Van Heerden (later ’n appèlregter én die waarnemende hoofregter) in sy proefskif was. Dié beginsel hou in dat die mededinger wat die beste en/of billikste prestasie lewer, die oorwinning in die mededingingstryd moet behaal; die een wat die swakste prestasie bied, moet die onderspit delf. Prestasiemededinging moet dus die deurslag gee by die vraag na die onregmatigheid al dan nie van die optrede van een mededinger teenoor ’n ander. Handelinge wat nie op die meriete van die prestasie van die dader berus nie, word dienooreenkomstig in beginsel as onregmatig beoordeel. Die mededingingsbeginsel is uitdruklik erken en toegepas in ’n aantal beslissings van die hooggeregshof, en onlangs ook deur die hoogste hof van appèl in die Beverage-saak. Baie belangrik is dat hierdie ontwikkeling insgelyks deur die konstitusionele hof in die Masstores-saak bevestig is. So gesien, is daar geen rede waarom hierdie beginsel in die toekoms nie met goeie gevolg in alle gevalle van mededingingskonflik aangewend kan word nie. Dit geld veral vir nuwe gevalle wat nie onder die erkende verskyningsvorme van onregmatige mededinging tuisgebring kan word nie. Nietemin is die howe (byvoorbeeld die hoogste hof van appèl in die Quad Africa- en Cochrane Steel Products-sake) erg gekant teen die erkenning van nuwe vorme, soos aanleuning, wat nie binne die toepassingsgebied van ’n erkende vorm, soos aanklamping, pas nie, selfs waar betrokke gedrag sonder twyfel contra bonos mores en in stryd met die mededingingsbeginsel is. Die hoop word uitgespreek dat die regspraak in die toekoms van hierdie benadering sal afsien en, soos die konstitusionele hof in die Laugh it Off CC-saak ten aansien van aanleuning, nuwe mededingingsgedrag wat strydig met die mededingingsbeginsel is, eweneens as onregmatige mededinging sal beoordeel.

Aantekeninge: Borgstelling deur ’n skuldenaar vir eie skuld bly nietig ongeag vermeende skynverwekking en enkele ander aspekte van borgstelling

by | Jun 18, 2022 | TSAR, TSAR 2022 I3

Aantekeninge: Borgstelling deur ’n skuldenaar vir eie skuld bly nietig ongeag vermeende skynverwekking en enkele ander aspekte van borgstelling

Author: JC Sonnekus:

ISSN: 1996-2207
Affiliations: Universiteit van Johannesburg
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 3, 2022, p. 536-550
https://doi.org/10.47348/TSAR/2022/i3a8

Abstract

The deeply ingrained precedent used by many legal advisors to credit providers in South Africa in securing the claim of the latter to their debtors as legal persons with a surety agreement that binds the directors of the legal person as sureties and co-principal debtors, is of doubtful use. In reality, this agreement provides a false sense of security that does not merit the paper on which it is written. If the same legal subject is involved in both personae, a court cannot ignore the trite principle that a party cannot stand surety for itself. In the Radiant case, the original “business entity” was in reality the alter ego of M because it was not registered as any legal person; M was merely trading as Xelmar FXN. Although M signed as surety, as co-principal debtor and also as the agent representing the business, in reality, only one legal subject was involved apart from the creditor R – M. M could not have signed as surety for his own debt albeit in the name of the business as his alter ego. When a company was incorporated a year later with almost the same firm name as the original entity, R neglected to insist on the conclusion of new credit agreements and surety agreements because M had misrepresented to R that the name change of the business entity did not impact on the business arrangements already in place. Allegedly, it merely underwent a change from sole proprietor to (Pty) Ltd! According to the pleadings, the second defendant M represented to the plaintiff by words, alternatively by conduct, that the entity remained the same and that the incorporation was “as a going concern” with no inherent change to debtors and creditors. The plaintiff relied on this misrepresentation to its detriment. The court correctly held that M could not be bound as surety for the debt of the company because no surety agreement was in place regarding that liability. Notwithstanding R’s reliance on the misrepresentation to its detriment, the court held that the reliance on estoppel could not succeed because the misrepresentation could not be maintained. It was held that maintaining the misrepresentation would be in conflict with section 6 of Act 50 of 1956. It is submitted that M was still responsible for the debt of his alter ego as the original business entity because he bound himself as principal debtor. In the absence of another legal subject, M was not “co-principal debtor” but the sole debtor. By postponing to inform R of the completed change in the business entity for more than five months after the company was incorporated and registered, M misrepresented to R that no change had occurred. In these circumstances estoppel was the applicable defence, notwithstanding the court’s finding. Creditors will be better off when they refrain from using old precedents containing contradictory formulations. They should rather compel the natural persons involved with their debtors as legal persons to sign only as principal or co-principal debtors and not as sureties. It is incomprehensible why the court held that R had no claim against M in this case; he remained the sole debtor for all liabilities due to R until such time when R was informed of the change in the legal entity of the business involved. No novation or delegation of the original debts were agreed to at all.

Regspraak: Delictual liability resulting from the incompetence of artisans and misplaced trust

by | Jun 18, 2022 | TSAR, TSAR 2022 I3

Regspraak: Delictual liability resulting from the incompetence of artisans and misplaced trust

Author: J Scott

ISSN: 1996-2207
Affiliations: University of South Africa
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 3, 2022, p. 551-569
https://doi.org/10.47348/TSAR/2022/i3a9

Abstract

Die eiseres, moeder en voog van ’n 11-jarige seun, het skadevergoeding gevorder van ’n persoon (N) wat herstelwerk aan ’n beskadigde elektriese leiding in ’n meenthuis verrig het, die eienaar van die betrokke meenthuis (D) en die beheerliggaam van die deeltitelkompleks (BC). Die eienaar (C) van ’n onderneming wat kombuiskaste installeer, is as derde party tot die geding gevoeg. Een middag, terwyl die seun aan ’n kraan in die kompleks geraak het toe hy sy moeder se motor wou was, is hy ernstig beseer as gevolg van ’n enorme elektriese skok wat hy ontvang het. Dit was te wyte aan die feit dat C se werkers die elektrisiteitsleiding tydens werk in die meenthuis van die eiseres se buurvrou (R) beskadig het toe hulle besig was om kombuiskaste te installeer. Omdat R self daarna ook geskok is toe sy aan krane geraak het, het sy die elektrisiteitstoevoer afgeskakel. C se werkers was daarvan bewus. R het dadelik D se verteenwoordiger (M), wat gewoonlik as skakel tussen haar en D opgetree het, van die gevaartoestand verwittig en hy het onderneem om dadelik vir D daarvan in kennis te stel sodat hy spoedig reëlings vir herstelwerk aan die elektriese leiding kon tref. M het egter versuim om die berig aan D deur te gee. Die volgende oggend het C se werkers die elektrisiteit weer aangeskakel om aan te gaan met hul werk en derhalwe die gevaartoestand laat herleef, wat uiteindelik die tragedie as afloop gehad het. Die hof het tot die volgende beslissings geraak: Wat N (die eerste verweerder) betref, is bevind dat ofskoon sy brouwerk (die feit dat hy die elektriese leiding van die aardlekkasiestelsel ontkoppel het) die grondoorsaak vir die elektrifisering van die kraan was, dit nie vir ’n redelike persoon in sy skoene voorsienbaar sou wees dat die werkers wat van die gevaartoestand bewus was, so onverstandig sou wees om die elektrisiteit weer aan te skakel nie en dat ’n voldoende juridiese kousale verband derhalwe tussen N se handeling en die kind se beserings ontbreek het. Die werkers se handeling is dus as ’n novus actus interveniens beskou. Hierdie beslissing word gekritiseer as strydig met die regspraak betreffende juridiese kousaliteit. In BC (die derde verweerder) se geval was die omstandighede van sodanige aard dat daar nie redelikerwys van BC wat geen kennis van die gevaartoestand gehad het, verwag kon word om voorkomende stappe te doen nie en in hierdie geval is die eiser se vordering verwerp. Met hierdie bevinding word daar akkoord gegaan. Wat D (die tweede verweerder) betref, is bevind dat hy aanspreeklik is vir die eiser se nadeel. Oor die juridiese grondslag waarop die hof sy beslissing gevestig het, bestaan daar onsekerheid. In breë trekke is daar tot ’n bevinding van middellike aanspreeklikheid gekom, maar die hof het gewik en geweeg tussen werkgewersaanspreeklikheid en dié van ’n verteenwoordiger, ofskoon daar ter aanvang duidelik afwysend teenoor laasgenoemde grondslag gestaan is. Die ratio decidendi is in hierdie opsig uitermate verwarrend. Daar word aan die hand gedoen dat D se aanspreeklikheid dié van ’n werkgewer is vir handelinge van sy werknemer in diensbestek gepleeg. Ten einde laaste het die hof die posisie van C (die derde party) onder die loep geneem en hom eerstens as ’n onafhanklike kontrakteur bestempel, kennelik (en tereg) om aan te dui dat D nie ook vir sy optrede, of dié van sy werkers, aanspreeklik is nie. Daarna het die ratio decidendi in ’n staat van verwarring verval waar die hof C se aanspreeklikheid vir die handelinge van sy werkers beoordeel het. Die moontlikheid bestaan dat C enersyds as ’n werkgewer, of andersyds as ’n opdraggewer van ’n onafhanklike aannemer wat as uitsondering aanspreeklik sou kon wees in ooreenstemming met die toonaangewende uitspraak in Langley Fox Building Partnership (Pty) Ltd v De Valence (1991 1 SA 1 (A)) benader sou kon word. In hierdie opsig is daar los en vas verwys na die aanspreeklikheid van ’n onafhanklike aannemer en ’n verteenwoordiger, maar die regspraak waarna ter stawing van laasgenoemde verwys is, het in werklikheid geen steun vir die bevinding van C se aanspreeklikheid verskaf nie. Die hof het ten slotte ’n bevel uitgereik waarin hy C gelas het om D vir 50% van die skadevergoedingsbedrag wat D in die toekoms aan die eiseres sou moet betaal, skadeloos te stel. Ofskoon C kennelik ’n derde party was wat as gedingsparty (nie verweerder nie) ingevolge reël 13(1) van die Eenvormige Hofreëls gevoeg is, het regter Millar geen verwysing hierna gemaak nie en dit is aan die leser oorgelaat om uit te maak wat die aard van die proses ten opsigte van C was. Daarbenewens het die hof, onverklaarbaar, versuim om ’n enkele rede te verskaf vir sy besluit rakende die verdelingsverhouding waarop hy besluit het – ’n uiters ongewone praktyk. Daar word voorgestel dat artikel 2(8) van die Wet op Verdeling van Skadevergoeding 34 van 1956 wat die verhouding tussen die aanspreeklikheidsgrade van mededaders ten grondslag lê, hier toepassing moes vind. Enkele voorbeelde word verskaf van hoe daar tot ’n verdeling geraak kon word met verwysing na South British Insurance Co Ltd v Smit (1962 3 SA 826 (A)) en Jones NO v SANTAM Bpk (1965 2 SA 542 (A)).

Regspraak: ‘‘On demand payment’’ character of independent guarantees

by | Jun 18, 2022 | TSAR, TSAR 2022 I3

Regspraak: ‘‘On demand payment’’ character of independent guarantees

Author: C Lupton

ISSN: 1996-2207
Affiliations: University of Johannesburg
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 3, 2022, p. 569-581
https://doi.org/10.47348/TSAR/2022/i3a10

Abstract

’n Onafhanklike waarborg (waarborg betaalbaar op aanvraag) word tipies uitgereik deur ’n finansiële instelling (gewoonlik ’n bank of versekeringsmaatskappy) om sekuriteit aan die begunstigde te verskaf dat die uitreiker die begunstigde sal betaal ooreenkomstig die waarborg teen ’n aanvraag wat ooreenstem met die vereistes van die waarborg. Enige prestasieverpligting kan konseptueel so verseker word. In Suid-Afrika is hierdie soort waarborg besonder algemeen in die konstruksiebedryf, onder andere om die aanbesteder van die werk te verseker teen die gebrekkige prestasie van die kontrakteur. So beskou vervul die waarborg ’n funksie van risiko-mitigasie vir die begunstigde, wat daarop kan staatmaak dat mits die betalingsaanvraag in ooreenstemming is met die vereistes van die waarborg, hy die waarborg op enige stadium van die konstruksieproses kan oproep, en dat die uitreiker dan verplig sal wees om dit te betaal – ongeag die bestaan van ’n geskil in die onderliggende konstruksiekontrak. Die kern kommersiële doel van die waarborg is om aan die begunstigde maklike en onmiddellike toegang tot fondse te verleen. In die praktyk word hierdie kommersiële doel nie altyd behoorlik verstaan nie. Hierdie ongelukkigheid neem die vorm aan van applikante vir waarborge (die prestasiepligtiges in die onderliggende verhouding) wat sonder meriete poog om by wyse van ’n interdik in te meng in die betaling van die waarborg, of deur die uitreiker te belet om te betaal, of om die begunstigde te belet om betaling aan te vra, gebaseer op argumente wat spruit uit die onderliggende kontrak (bv die konstruksiekontrak). Om hierdie rede, onder andere, het onafhanklike waarborge oor die afgelope dekade dikwels tot litigasie gelei. Hierdie beslissings het bygedra tot die ontwikkeling van hierdie vertakking van die reg en tot ’n behoorlike begrip van die regsaard en werking van onafhanklike waarborge. Die onlangse beslissing van die hoogste hof van appèl in SA National Roads Agency SOC Limited v Fountain Civil Engineering (Pty) Ltd ((395/2020) 2021 ZASCA 118 (20 Sep 2021)) is so ’n saak. Die waarde van die uitspraak lê daarin dat dit, onder andere, gevolg gee aan die fundamentele karaktereienskap van onafhanklike waarborge as instrumente wat betaalbaar is op aanvraag – sonder uitsondering – teen die agtergrond van bewerings van onmoontlikheid van prestasie van die onderliggende (konstruksie) kontrak.

Regspraak: The escape rule and the ownership of enclosed wild animals in English and South African law

by | Jun 18, 2022 | TSAR, TSAR 2022 I3

Regspraak: The escape rule and the ownership of enclosed wild animals in English and South African law

Author: W Freedman

ISSN: 1996-2207
Affiliations: University of KwaZulu-Natal Pietermaritzburg Campus
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 3, 2022, p. 581-591
https://doi.org/10.47348/TSAR/2022/i3a11

Abstract

Die eiendomsreg op wilde diere word deur ’n aantal ongewone regsreëls beheer. Een van die reëls staan bekend as die ontsnappingsreël. Hierdie reël bepaal dat ’n persoon eiendomsreg op ’n wilde dier verloor wanneer sy fisiese beheer oor daardie dier tot ’n einde kom. Dit is nie verbasend dat die ontsnappingsreël tot ingewikkelde en moeilike vrae aanleiding gee nie, veral waar ’n wilde dier in ’n groot omheinde area – soos ’n veiligheidsomheinde wildreservaat – vrygelaat word. Een van die vrae is of die eienaar sy fisiese beheer oor ’n wilde dier verloor wanneer dit in ’n omheinde area vrygelaat word wat só groot is dat die wilde dier uit sig kan verdwyn en vrylik rondloop. Nog ’n vraag is of die eienaar fisiese beheer oor ’n wilde dier verloor wanneer dit binne die omheinde gebied bly, maar die eienaar nie meer die gebied besit nie, of nie meer toegang tot die gebied het nie. Beide hierdie vrae is aangespreek deur die Engelse appèlhof in Borwick Development Solutions Ltd v Clear Water Fisheries Ltd (2020 3 WLR 755 (CA (Civ Div))) en die Suid-Afrikaanse hoogste hof van appèl in Mathenjwa NO v Magudu Game Co (Pty) Ltd (2010 2 SA 26 (HHA)). Die doel van hierdie bydrae is om te argumenteer dat alhoewel die benadering wat in die Borwicksaak gevolg is meer in lyn is met die onderliggende algemene regsbeginsels van die fisiese beheerelement van besit, is die benadering wat in die Mathenjwa-saak gevolg is meer in ooreenstemming met die beleidsoorwegings onderliggend aan die ontsnappingsreël en derhalwe verkieslik binne die Suid-Afrikaanse konteks.

Regspraak: Oordrag van onroerende eiendom kragtens ’n egskeidingsbevel tóg ’n besmette vervreemding volgens die Insolvensiewet?

by | Jun 18, 2022 | TSAR, TSAR 2022 I3

Regspraak: Oordrag van onroerende eiendom kragtens ’n egskeidingsbevel tóg ’n besmette vervreemding volgens die Insolvensiewet?

Author: JC Sonnekus

ISSN: 1996-2207
Affiliations: Universiteit van Johannesburg
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 3, 2022, p. 591-601
https://doi.org/10.47348/TSAR/2022/i3a12

Abstract

The Insolvency Act defines a disposition for purposes of the act and states that a voidable disposition does not include a disposition in compliance with an order of court. Section 29 of the act defines a voidable preference for this section as a debtor’s disposition of his property made not more than six months before the sequestration of his estate. A sequestration is defined with reference to a sequestration order, which means any order of court whereby an estate is sequestrated and includes a provisional order. In the Mercantile case the marriage of the respondent and his erstwhile wife was dissolved by a divorce order of the divorce court in January 2020. Incorporated into the court order is the settlement of the parties’ respective claims regarding their matrimonial property regime. The parties had been married with a classic antenuptial contract that excluded any community of property, community of profit and loss or any accrual sharing. Notwithstanding the fact that the judgment indicates otherwise, section 7(3) of the Divorce Act could not have applied in the light of the settlement agreement. This section is applicable only in the absence of any agreement between the parties regarding the division of their assets. Only where section 7(3) applies is the court granted a wide discretion to order that such assets, or such part of the assets, of the other party as the court may deem just, must be transferred to the first-mentioned party. The final settlement of the erstwhile couple’s property regime was consequently not as a result of the court’s exercising its statutory discretion but the result of the agreement sanctioned by the court’s order. In accordance with the agreed settlement, the husband was compelled by the court order to transfer a house in Gallo Manor registered in his name as immovable property to the erstwhile wife. This property was unburdened by any registered limited real security right such as a mortgage bond. The transfer was completed in March 2020 when the property was transferred into the woman’s name in accordance with the requirements of the Deeds Registries Act 47 of 1937. Mercantile Bank attained a provisional sequestration order against the respondent in October 2021 and apparently, according to Maier-Frawley J’s judgment, indicated its intention to rely on section 29 of the Insolvency Act to claim the reversal of the transfer of the immovable property as an alleged voidable disposition of a valuable asset from the estate of the respondent as debtor to the detriment of the claimant and other creditors. It is submitted that the six-month limit forms an unsurpassable hurdle and bars the application of section 29 in this matter. In addition, any reliance on eg section 31 of the Insolvency Act that refers to collusive dealings before sequestration without an equivalent six-month time bar will be barred by the explicit definition of a disposition in the act that excludes a disposition in compliance with an order of court. It may be doubted whether it is justified to waste additional costs and the time of the high court in light of the foregoing in this matter. Where the legal position is crystalized the court is left without a contrary discretion.