Aantekeninge: Insurance policies, the Matrimonial Property Act and alienation of assets of the joint estate without value to the detriment of the non-consenting spouse

by | May 13, 2021 | TSAR, TSAR 2021 I1

Aantekeninge: Insurance policies, the Matrimonial Property Act and alienation of assets of the joint estate without value to the detriment of the non-consenting spouse

Authors: MFB Reinecke & JC Sonnekus

ISSN: 1996-2207
Affiliations: University of Johannesburg
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 1, 2021, p. 123 – 135
https://doi.org/10.47348/TSAR/2021/i1a7

Abstract

Die wetgewer het met die Wet op Huweliksgoedere 88 van 1984 nie alleen die minderwaardige status van vroue getroud in gemeenskap van goed vervang met identies dieselfde status as wat haar man geniet en dus sy gemeenregtelike maritale mag geskrap nie, maar het ook met die kwalifikasies vervat in artikel 15 uitdruklik perke gestel aan die potensiële risiko’s waaraan gades só getroud bloot sou staan indien een van die gades sonder die toestemming van die ander bepaalde regshandelinge kon verrig wat negatief kan inslaan op die gemeenskaplike boedel en dus beide gades se belange. Getrou aan die gemenereg kan behoudens die uitsonderinge van ’n uitdruklike bepaling deur ’n testateur, skenker of ’n tersake hofbevel geen persoon getroud in gemeenskap van goed naas die gemeenskaplike boedel ook nog beskik oor ’n afsonderlike privé boedel nie. Alle bates van die gades vorm deel van die gemeenskaplike boedel en is dus onderworpe aan die voorskrifte vervat in artikel 15 van die wet. Aangesien bates per definisie alle vermoënsregte van die tersake reghebbendes insluit, vorm ook die vorderingsregte uit hoofde van ’n versekeringsooreenkoms deel van die bates van die reghebbende. Indien ’n gade sonder die toestemming van sy of haar wederhelf die vorderingsreg teen die lewensversekeraar aan ’n derde oordra deur sodanige benoeming van die derdes as begunstigdes kom dit neer op ’n vervreemding van bates uit die gemeenskaplike boedel sonder teenwaarde. Die wetgewer het in artikel 15(3)(c) onomwonde en ondubbelsinnig verorden dat sodanige vermeende regshandeling van nul en gener waarde is. Die “vervreemder” het nie die nodige kompetensie of handelingsbevoegdheid om die handeling te verrig nie en die reg kan geen gevolge aan sodanige nietige handeling heg nie. Enige vermoënsverskuiwing wat op sodanige nietigheid gebaseer is, is sine causa en kan deur die ongegrond verarmde party kondikeer word mits aan die vereistes van die condictio indebiti voldoen word. In die Naidoo-saak het die uitspraak van die hoogste hof van appèl in weerwil van die uitdruklike statutêre bepalings nie die belange van die weduwee wat deur die onregmatige optrede van haar oorlede man wesenlik benadeel is, beskerm nie. Sodanige regsverdraaiing boesem geen vertroue in nie.

Aantekeninge: Third-party appointments – may the tax collector please comply?

by | May 13, 2021 | TSAR, TSAR 2021 I1

Aantekeninge: Third-party appointments – may the tax collector please comply?

Author: T Legwaila

ISSN: 1996-2207
Affiliations: University of Johannesburg
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 1, 2021, p. 136 – 144
https://doi.org/10.47348/TSAR/2021/i1a8

Abstract

Ten einde die effektiewe invordering van belasting te bewerkstelling, stel die Wet op Belastingadministrasie 28 van 2011 die kommissaris van die Suid-Afrikaanse inkomstediens in staat om derdepartyaanstellings te maak. So ’n aanstelling bring mee dat ’n persoon geld wat die persoon hou namens die belastingbetaler, skuld of sal hou of sal skuld, moet oorbetaal aan die inkomstediens om die belastingbetaler se uitstaande belastingskuld te delg. In 2015 is die wet gewysig met die insluiting van nuwe vereistes waaraan voldoen moet word alvorens die belastinggaarder so ’n derdepartyaanstelling kan maak. Die inkomstediens mag slegs so ’n aanstelling maak as daar ’n uitstaande belastingskuld is en die inkomstediens ’n finale aanmaning aan die belastingbetaler gerig het ten minste tien besigheidsdae voor die derdepartyaanstelling. Hierdie aanmaningskrywe moet die verhalingstappe wat die inkomstediens tot sy beskikking het indien die belastingbetaler nie betaal nie asook die skuldverligtingsmeganismes kragtens die wet uiteensit. Indien die inkomstediens nie aan hierdie vereistes voldoen nie is die derdepartyaanstelling nietig. In ten minste twee gevalle in 2020 het die inkomstediens derdepartyaanstellings gedoen sonder dat daar voldoen is aan hierdie addisionele vereistes. In die twee sake, wat in die Gautengse hooggeregshof beslis is, het die derdepartye op grond van die derdepartyaanstellings opgetree, wat duidelik tot nadeel van die belastingbetalers was. Dit is kommerwekkend dat die derdepartyaanstelling in die tweede saak gemaak is nadat die eerste saak reeds beslis is. Ten spyte daarvan dat die gebreke in die tweede saak ooreenstem met die gebreke in die eerste saak, het die inkomstediens gemeen dat dit steeds die tweede saak kon wen. In beide sake het die inkomstediens se verteenwoordigers nie die waarheid vermeld oor of die lewering van die finale aanmaningskrywes na die posadresse van die belastingbetalers gestuur is nie. Verder kon die deponente, wat namens die inkomstediens eedsverklarings afgelê het, nie verklaar dat hul persoonlike kennis gehad het of die skrywes gelewer is by wyse van e-filing nie. Daar was ook geen eedsverklarings aangeheg by die beantwoordende eedsverklaring van enige amptenaar van die inkomstediens wat persoonlike kennis gedra het van lewering by wyse van e-filing nie. Die hof het in beide sake kostebevele teen die inkomstediens gemaak. Die outeur meen dat die hof die contra fiscumreël verkeerd toegepas het aangesien daar geen dubbelsinnigheid was in die uitlê van die relevante statutêre bepalings nie.

Regspraak: Die konstitusionele hof verwyder die reg van werknemers om nie onbillik ontslaan te word nie uit die beskermingsveld van die handves van regte – grondwetlike gesigspunte

by | May 13, 2021 | TSAR, TSAR 2021 I1

Regspraak: Die konstitusionele hof verwyder die reg van werknemers om nie onbillik ontslaan te word nie uit die beskermingsveld van die handves van regte – grondwetlike gesigspunte

Author: IM Rautenbach

ISSN: 1996-2207
Affiliations: Universiteit van Johannesburg
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 1, 2021, p. 145 – 159
https://doi.org/10.47348/TSAR/2021/i1a9

Abstract

Section 39(2) of the Constitution of the Republic of South Africa, 1996, recognises the existence of rights not protected in the bill of rights. The South African bill of rights protects human conduct and interests extensively. Before the AMCU judgment was delivered, no clear example of a right not protected by the bill of rights had been identified in case law and legal literature. In the AMCU case the constitutional court deviated from previous judgments by holding that the interests of employees not to be dismissed unfairly is not covered by the right to fair labour practices in section 23(1) of the constitution. The court based its finding on textual and contextual interpretive considerations. Its interpretation of section 23(1) was not sound. A narrow, grammatical approach, namely that the text of section 23(1) does not refer expressly to such a right, cannot be followed when the meaning of open-ended constitutional phrases like “fair” labour practices is determined. And an extra-textual reference to the protection of the right in ordinary law is not relevant when the meaning of a constitutional provision is determined. Aspects of human dignity and physical and psychological integrity cannot be removed from the protective ambit of the bill of rights because they are protected by ordinary rules of the law of delict and criminal law. Viewed contextually with the other provisions of the bill of rights, the constitutional right to fair labour practices, like the right to access to housing, food, health and social services, children’s rights and criminal and civil procedural rights, protects other constitutional rights in a particular field, in this case in the field of labour relations. Apart from the fact that it can hardly be contested that every employee has a vital interest not to be dismissed unfairly, many other rights, for example, to human dignity, physical and psychological integrity, economic activity, association and audi alteram partem, may be limited factually by dismissals and dismissal procedures. The scheme and ethos of the South African bill of rights is that these special rights that overlap with the general rights are guaranteed separately. Within this context one of the ironies of the artificial exclusion of a right from the protective ambit of the special right is that its violation may, like in systems without these special rights, be challenged on the basis of the unjustifiable limitation of the general rights. A rule of thumb that the protective ambit of constitutional rights should be interpreted restrictively because the application of the weak rational relationship test as part of the rule of law serves the separation of power principle better than the application of the stricter reasonable test for the limitation of constitutional rights (in the separate concurring judgment of Theron J) is questionable. Whereas legality as part of the rule of law is always complied with when the weak rationality relationship exists, reasonableness in terms of section 36 does not always amount to the application of a stricter test. The existence of a very compelling purpose (to combat a pandemic that threatens life and limb) or a factually slight limitation of a right (to stop at a stop sign) could be the basis of a conclusion that the limitation is justifiable when the weak rational relationship test is complied with. The court’s consideration of proportionality under the umbrella of the application of the weak rational relationship test causes more uncertainty in the present somewhat unruly field of the application of rationality tests.

Regspraak: Can a conduct rule banning short-term letting for less than six months in a residential sectional title scheme be declared invalid because it constitutes commercial use of the unit, and then be enforced by a final interdict and declared constitutional?

by | May 13, 2021 | TSAR, TSAR 2021 I1

Regspraak: Can a conduct rule banning short-term letting for less than six months in a residential sectional title scheme be declared invalid because it constitutes commercial use of the unit, and then be enforced by a final interdict and declared constitutional?

Author: CG Van der Merwe

ISSN: 1996-2207
Affiliations: University of Stellenbosch
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 1, 2021, p. 160 – 171
https://doi.org/10.47348/TSAR/2021/i1a10

Abstract

Dit is presies wat gebeur in Body Corporate, Paddock Sectional Title Scheme v Nicholl 2020 2 SA 472 (GJ). Die regspersoon doen aansoek by die hof om die respondent te verbied om haar woonstel in stryd met ’n gedragsreël vir ’n kort termyn te verhuur via Airbnb. Die respondent ontken dat sy haar woonstel vir ’n besigheidsdoel gebruik en veg in ’n teenaansoek die grondwetlikheid van die gedragsreël aan omrede dit haar inhoudsbevoegdhede as eienaar aantas. Die hof bevind dat aangesien die woonstel as ’n belegging gekoop is en die oogmerk met die verhuring die afbetaling van die verbandskuld uit die huurinkomste was, die verhuring neerkom op ’n besigheidsgebruik van die woonstel. En aangesien korttermynverhuring via Airbnb in die algemeen ’n veiligheids- en oorlasrisiko skep, staan die hof ’n finale verbiedende interdik toe. Die hof beslis ten slotte dat die verbod grondwetlik is omdat dit slegs ’n tydsbeperking plaas op die respondent se inhoudsbevoegdhede om as eienaar haar woonstel te verhuur. Myns insiens gaan die verhuring van ’n woonstel vir ’n kort termyn nie oor ’n besigheidsgebruik daarvan nie, omdat die woonstel steeds vir verblyf van die korttermynhuurder benut word. Verder hang die toestaan van ’n finale interdik op grond van ’n oorlas af van daadwerklike oorlasstigtende handelinge van die eienaar en nie bloot oor die potensiaal daarvoor nie. Ten slotte sal die grondwetlikheid van ’n verbod op kort verhuring van eiendom in die lig van die erkenning van korttermynverhuring in die voorgestelde wysiging van die Wet op Toerisme in die toekoms ’n noukeurige afweging van die belange van die betrokke individu en die gemeenskaplike belange van die deeleiendomsgemeenskap én van die algemene publiek as potensiële huurders verg.

Regspraak: Liability of police for investigation of rape

by | May 13, 2021 | TSAR, TSAR 2021 I1

Regspraak: Liability of police for investigation of rape

Author: J Neethling

ISSN: 1996-2207
Affiliations: University of the Free State
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 1, 2021, p. 171 – 184
https://doi.org/10.47348/TSAR/2021/i1a11

Abstract

In hierdie sake het die eiseres K, wat ontvoer en verkrag is, ’n eis vir vergoeding teen die polisie ingestel op grond van hul beweerde nalatigheid ten opsigte van sowel die ondersoek na haar aangemelde verdwyning die middag van haar ontvoering en die nag toe sy verkrag is as die ondersoek daarna toe dit bevestig is dat sy herhaaldelik verkrag is. Haar eis slaag in die verhoorhof maar word in appèl verwerp. Albei howe bevestig dat ten einde te slaag, K al vyf elemente van ’n delik moet bewys, te wete die handeling, onregmatigheid, nalatigheid, kousaliteit en nadeel. Vir doeleindes van die beslissings word op onregmatigheid, nalatigheid en kousaliteit gefokus en albei word ingelei deur eers vas te stel of die polisie nalatig opgetree het omdat dit die gerieflikste was om dit so te doen. Hier word die klassieke redelike voorsienbaar- en voorkombaarheidstoets toegepas deur middel van die redelike deskundige, die redelike polisieman in die hof benede wat bevind dat die polisie grof nalatig was, en die redelike staatsorgaan in die hoogste hof van appèl wat beslis dat die polisie redelik opgetree het. Wat onregmatigheid betref, pas die verhoorhof die tradisionele boni mores-toets toe om vas te stel of daar ’n regsplig op die polisie was om K se nadeel te voorkom het, terwyl die hoogste hof van appèl die omstrede nuwe benadering volg deur te vra na die redelikheid daarvan om die polisie aanspreeklik te stel. Anders as die hooggeregshof bevind die hoogste hof van appèl dat onregmatigheid afwesig is omrede die toestaan van die eis tot ’n veelvuldigheid van aksies kon lei wat beleidsgewys onaanvaarbaar sou wees weens die swaar las wat dit op die polisie kon plaas. Met betrekking tot oorsaaklikheid pas beide howe die conditio sine qua non-toets vir feitelike kousaliteit en die soepel toets vir juridiese kousaliteit toe en kom net soos by nalatigheid en onregmatigheid tot teenoorgestelde gevolgtrekkings. Die beslissing van die hoogste hof van appèl verdien instemming. Dit maak egter nie sin dat hierdie hof met sy beslissing voortgegaan het nadat bevind is dat nalatigheid afwesig was en dat deliktuele aanspreeklikheid dus ontbreek het nie.

Regspraak: Einde van gemeenskaplike boedel van ’n egpaar getroud in gemeenskap van goed en aanvang van uitwissende verjaring van tersake vorderinge val saam

by | May 13, 2021 | TSAR, TSAR 2021 I1

Regspraak: Einde van gemeenskaplike boedel van ’n egpaar getroud in gemeenskap van goed en aanvang van uitwissende verjaring van tersake vorderinge val saam

Author: JC Sonnekus

ISSN: 1996-2207
Affiliations: Universiteit van Johannesburg
Source: Tydskrif vir die Suid-Afrikaanse Reg, Issue 1, 2021, p. 184 – 199
https://doi.org/10.47348/TSAR/2021/i1a12

Abstract

But for an extraordinary order for a division of the joint estate stante matrimonio under section 20 or 21 of the Matrimonial Property Act 88 of 1984, the default joint estate of spouses married in community of property will come to an end with the demise of the marriage. This is either with the death of the firstdying spouse or by an order of the divorce court. It is impossible to extend the joint estate beyond these moments. With the end of the joint estate, the erstwhile spouses (or the estate of the demised spouse) are entitled to claim half of the value of the erstwhile joint estate. If the parties are unable to reach an amicable agreement to this end, a liquidator will be appointed to finalise the division of the assets. As from the end of the marriage, the former spouses have separate estates. Any new acquisition, gift, inheritance or income acquired after that date falls into the newly founded separate estate of the holder, and the other party has no claim to share in these assets. In Koko v Koko the respondent was married in community of property to Mr Koko in 1979 but that marriage ended in divorce by court order in 2001. The respondent left the previous marital home that was registered as joint property in the names of both spouses and retained inter alia some movable property from the erstwhile joint estate. Mr Koko remained in the house and continued to pay all rates and taxes, and the outstanding debt secured by a mortgage bond was amortised by the time of his demise. He later married the applicant and the couple lived in the house until his demise in 2013. Only years later did the respondent claim half of the current value of the immovable property as the still-registered co-owner. In this contribution, attention is devoted to the justifiability of the premise of the court that the claim should succeed notwithstanding the fact that more than nineteen years had lapsed since the applicable joint estate ended with the divorce order and the claimant did not contribute to the current unencumbered value of the property. If the claim to half of the value of the former joint estate is categorised as a personal right of the claimant, it is submitted that the effect of extinctive prescription should have been considered. By default, a debt is extinguished after three years and just the listed categories of debts mentioned in section 11(a) of the Prescription Act, including a judgment debt, will prescribe only after 30 years. It is submitted that the division of the joint estate is a natural consequence of the end of the marriage in community of property, and in KwaZulu-Natal orders for a division of the joint estate of parties married in community of property are consistently refused when divorce orders are granted for the very reason that they are unnecessary. In the absence of an applicable court order, the relevant debt cannot be defined as a “judgment debt” and the default prescription period governed by section 11(d) of Act 68 of 1969 should apply. It is inequitable that a previous spouse may, more than nineteen years after the divorce, benefit from the subsequent enhanced value of an asset that formed part of the erstwhile joint estate at the cost of another, who had contributed to that currently enhanced value of the asset since the joint estate came to an end. It boils down to unjustified enrichment if this is accomplished under the guise of her joint ownership of the immovable property still registered in the names of the former spouses as original co-owners because the real right of ownership is imprescriptible. A personal claim for half of the value of the assets in the estate would, however, have been prescribed after three years since the claim had vested.