Abstract

VOEDSELPRODUKTE EN NIE-OORDRAAGBARE SIEKTES: IMPLIKASIES VIR DIE CONSUMER PROTECTION ACT 68 VAN 2008 Die voorkoms van sterfgevalle weens nie-oordraagbare siektes is besig om w\xc3\xaareldwyd te vermeerder en is tans een van die hoofoorsake van sterftes, veral in lae- en middel-inkomste lande. Suid-Afrika is geen uitsondering nie. In 2012 het 38 miljoen mense w\xc3\xaareldwyd van nie-oordraagbare siektes omgekom, hoofsaaklik van kardiovaskul\xc3\xaare siektes, diabetes, kanker en kroniese respiratoriese siektes. Statistiek wys dat in Suid-Afrika was 39% van alle sterftes in 2010 deur nie-oordraagbare siektes veroorsaak. Een van die veranderbare faktore wat tot nie-oordraagbare siektes lei, is ‘n swak dieet. Die sosio-ekonomiese ontwikkeling in Suid-Afrika het gelei tot ‘n verandering in eetgewoontes. Die minder gegoede deel van die gemeenskap het van hul tradisionele eetgewoontes wegbeweeg na geprosesseerde voedsel wat die risiko van nie-oordraagbare siektes verhoog. Die W\xc3\xaareld Gesondheidsorganisasie is van mening dat ‘n strategie om die voorkoms van nie-oordraagbare siektes te verminder in algemeen geldende wetgewing en regulasies deur regerings onderneem moet word. Daar is weinig wetgewing in Suid-Afrika wat met kossoorte verband hou wat die risiko van nie-oordraagbare siektes kan verminder. Dit is dus noodsaaklik dat daar maatre\xc3\xabls ter bevordering van die verbruiker se beskerming in hierdie verband ingestel word. ‘n Bestaande voorbeeld is die Consumer Protection Act 68 van 2008 (wat nie op Afrikaans uitgegee is nie) wat so toegepas behoort te word dat die uitdagings met betrekking tot nie-oordraagbare siektes aanspreek word. Hierdie wet het ten doel om verbruikers te beskerm deur verskeie bemarkings- en besigheidspraktyke te verbied of te reguleer. Die wet verleen aan die verbruiker ook ‘n aantal regte en remedies. Hierdie artikel ondersoek die praktiese betekenis van die wet wat die regte van verbruikers betref en ondersoek ook die saamlopende verpligtinge van voedselverskaffers. Die artikel ondersoek verder die gesondheidsrisiko’s verbonde aan verskeie voedselprodukte, die etiketteer van voedselprodukte en die blootlegging van verbandhoudende gesondheidsrisiko’s op voedselprodukte se etikettering. Alle inligting aan die verbruiker aangaande die voedsel wat verkoop word, moet verder in ‘n eenvoudige en verstaanbare taal aangebied word. Die artikel identifiseer ook moontlike leemtes wat daar tans met betrekking tot voedselregulering bestaan. Omdat die wet nie al die aspekte van verbruikersbeskerming voldoende dek met betrekking tot nie-oordraagbare siektes nie, is daar ‘n groot behoefte vir meer eksplisiete wetgewing en gebiedende waarskuwings en openbaarmaking van die risiko van nie-oordraagbare siektes. Dit spesifiek kan meer effektief geskied met beter gereguleerde advertensies en etikettering. Onlangse pogings van die owerheid om verbruikers te beskerm teen voedselverwante nie-oordraagbare siektes deur wetgewing voor te stel rakende ‘n maksimum sout inhoud in sekere voedsel en ‘n "suikerbelasting" op versoete drank is opsigself nie voldoende nie. ‘n Allesomvattende wet van toepassing op alle voedselsoorte word benodig.