Abstract

In hierdie sake het die eiseres K, wat ontvoer en verkrag is, ’n eis vir vergoeding teen die polisie ingestel op grond van hul beweerde nalatigheid ten opsigte van sowel die ondersoek na haar aangemelde verdwyning die middag van haar ontvoering en die nag toe sy verkrag is as die ondersoek daarna toe dit bevestig is dat sy herhaaldelik verkrag is. Haar eis slaag in die verhoorhof maar word in appèl verwerp. Albei howe bevestig dat ten einde te slaag, K al vyf elemente van ’n delik moet bewys, te wete die handeling, onregmatigheid, nalatigheid, kousaliteit en nadeel. Vir doeleindes van die beslissings word op onregmatigheid, nalatigheid en kousaliteit gefokus en albei word ingelei deur eers vas te stel of die polisie nalatig opgetree het omdat dit die gerieflikste was om dit so te doen. Hier word die klassieke redelike voorsienbaar- en voorkombaarheidstoets toegepas deur middel van die redelike deskundige, die redelike polisieman in die hof benede wat bevind dat die polisie grof nalatig was, en die redelike staatsorgaan in die hoogste hof van appèl wat beslis dat die polisie redelik opgetree het. Wat onregmatigheid betref, pas die verhoorhof die tradisionele boni mores-toets toe om vas te stel of daar ’n regsplig op die polisie was om K se nadeel te voorkom het, terwyl die hoogste hof van appèl die omstrede nuwe benadering volg deur te vra na die redelikheid daarvan om die polisie aanspreeklik te stel. Anders as die hooggeregshof bevind die hoogste hof van appèl dat onregmatigheid afwesig is omrede die toestaan van die eis tot ’n veelvuldigheid van aksies kon lei wat beleidsgewys onaanvaarbaar sou wees weens die swaar las wat dit op die polisie kon plaas. Met betrekking tot oorsaaklikheid pas beide howe die conditio sine qua non-toets vir feitelike kousaliteit en die soepel toets vir juridiese kousaliteit toe en kom net soos by nalatigheid en onregmatigheid tot teenoorgestelde gevolgtrekkings. Die beslissing van die hoogste hof van appèl verdien instemming. Dit maak egter nie sin dat hierdie hof met sy beslissing voortgegaan het nadat bevind is dat nalatigheid afwesig was en dat deliktuele aanspreeklikheid dus ontbreek het nie.